NORMALİZASYON (ISIL İŞLEM-TAVLAMA)
Normalizasyon işleminin amacı, çeliğe, homojen ve ince taneli bir yapı kazandırmaktır. İşlem, öngörülebilir bir mikroyapı ve çeliğe mekanik özellikler kazandırmak için uygulanır.
Faydaları
Dövme, sıcak haddeleme ya da döküm işlemlerinden sonra çeliğin mikroyapısı iri taneli ve homojenize olmayan bir duruma gelir ve beynit, karbür gibi istenmeyen yapısal bileşenlerden oluşur. Bu mikroyapı, çeliğin mekanik özelliklerini ve tabi ki işlenebilirliğini olumsuz etkiler. Normalizasyon sayesinde çelik, ince taneli homojenize bir yapı ile öngörülebilir özellikler ve işlenebilirlik kazanır.
Uygulamalar ve Malzemeler
Normalizasyon genellikle karbonlu ve düşük alaşımlı çelikleri, dövme, sıcak haddeleme ya da döküm işlemlerinden sonra normalleştirmek için kullanılır. Normalizasyon sonrasında ulaşılan sertlik, çeliğin boyutsal özelliklerine ve kullanılan soğutma hızına (yaklaşık 100-250 HB) göre değişir.
Proses Detayları
Normalizasyon işlemi sırasında, malzeme neredeyse sertleştirme sıcaklığına (800-920°C) kadar ısıtılır. Bu sıcaklık seviyesinde yeni östenitik taneler oluşur. Östenitik taneler, bir önceki ferritik tanelere nazaran daha küçüktürler. Isıtma ve kısa bir tutma süresinin ardından parçalar serbest şekilde havada soğutulur (gaz). Soğutma sırasında, yeni ferritik taneler daha küçük boyutlarda oluşur. Bazı durumlarda, hem ısıtma hem soğutma işlemi koruyucu gaz eşliğinde yapılır. Böylece oksidasyon ve karbonsuzlaşma önlenmiş olur.